تغيير توازن به سود ايران 31/6/1364 ـ31/6/1365

حمايت سياسي و نظامي جهان از عراق روز به روز افزايش مي يافت. كمك هاي اطلاعاتي آمريكا به عراق، تسهيل در انتقال تكنولوژي پيشرفته تسليحاتي به اين كشور و نيز حمايت مالي و ارسال تجهيزات پيشرفته ، ارتش عراق را به رغم آسيب هاي فراوان، تقويت كرده بود. در وضعيتي كه توان دشمن فقط از جنبه پياده نظام به 550 گردان پياده مي رسيد و توان سپاه براي آفند از 80 گردان تجاوز نمي كرد ، اعتقاد برخي بر اين بود كه با توان موجود مي توان به يك عمليات پيروزمندانه دست يافت و جنگ را به پايان رساند. گروهي معتقد بودند كه ضرورت ادامه جنگ غير قابل انكار است ، گر چه با توان موجود ميسر نباشد. مبتني بر اين اعتقاد ، امام خميني در آستانه ششمين سال جنگ، حكم تشكيل سه نيرو را به سپاه ابلاغ كرد . سپاه كه از سال 1362 به فعاليت دريايي پرداخته و قرارگاهي را به همين منظور تشكيل داده بود و مسؤوليت فرماندهي يگان موشكي كشور را نيز بر عهده داشت، براي اجراي اين فرمان آماده بود؛ اما تحقق اين فرمان به زمان و امكانات و نيز پشتيباني و حمايت مسؤولان كشور نياز داشت.

سپاه براي اجراي عمليات موفق، حداقل به 300 گردان نياز داشت ولي كشور براي تجهيز اين تعداد گردان آماده نبود. لذا سپاه بر سر دو راهي اعلام عدم امكان ادامه جنگ و يا قبول ادامه جنگ با امكانات موجود، راه حل دوم را پذيرفت و به توان موجود بسنده كرد. تنها راه تقويت سپاه با اعزام بزرگ نيروهاي بسيج تحت عنوان سپاهيان محمد (ص) ميسر مي شد. به اين ترتيب ، سپاه توانست 140 گردان وارد صحنه عمليات والفجر 8 كند و طي 75 روز جنگ با ارتش عراق ، منطقه آزاد شده را حفظ نمايد.

سال ششم ، سال ورود نسبي دولت در جنگ نيز مي باشد . تشكيل ستاد پشتيباني جنگ با مسؤوليت معاون نخست وزير و به كار گيري برخي وزارت خانه ها و كارخانه هاي دولتي، نقش جديدي را در جنگ به دولت بخشيده بود. در عين حال اين اقدام مفيد ، تمام نيازمندي هاي جبهه را بر طرف نمي كرد.

اصلي نبودن مسئله جنگ، تأثيرات ناشي از تحريم هاي بلند مدت اقتصادي ، و نيز تعهد دولت به عادي نگه داشتن وضعيت زندگي مردم، مانع از نقش تعيين كننده دولت در جنگ بود. حضور دولت علي رغم مؤثر و مفيد بودنش، تحولي در جنگ ايجاد نكرد. به عبارت ديگر، به اين معنا كه دولت در عراق نقش داشت و به گونه اي كه در تمام جنگ هاي مهم روي داده است، هرگز تمام امكانات كشور وارد جنگ نشد و يا زمينه هاي لازم براي ورود دولت در جنگ به وجود نيامد.

پيروزي بزرگ والفجر 8 كه ارتباط عراق با خليج فارس را تقريباً قطع كرد و همسايگي ايران با كويت را در پي داشت و طي آن انهدام وسيعي در ارتش عراق صورت گرفت. به پايان جنگ منجر نشد ؛ زيرا دنيا حاضر نبود ايران را پيروز ببيند . در نتيجه، به جاي پذيرش خواسته هاي منطقي ايران اسلامي ، به تقويت عراق پرداخت. بعد از اين پيروزي بزرگ بود كه حمايت تسليحاتي غرب و شوق از عراق به طور سرسام آور افزايش يافت.