جبهه جنوبي ( دفتر سوم)

منطقه عملياتي طريق القدس

عمليات طريق القدس ، در بامداد 8/9/1360 با رمز مقدس يا حسين (ع) توسط ارتش ، سپاه ، بسيج و جهاد سازندگي از غرب و تا تنگه چزابه ادامه يافت. در اين عمليات 650 كيلومتر مربع از خاك مقدس جمهوري اسلامي ايران به همراه 70 روستا ، پنج پاسگاه ، تنگه مهم چزابه ، رودخانه كرخه ، پل سابله و شهر بستان آزاد گرديد.

 

روستاي ابوحمزه

اين روستا واقع در جاده سوسنگرد ـ بستان و نرسيده به دهلاويه قرار دارد و محل مقاومت رزمندگان ستاد جنگ هاي نامنظم و محل اولين مجروحيت شهيد چمران است.

 

روستاي برديه

محل قرارگاه سپاه و ارتش در عمليات طريق القدس بود. اين روستا در جاده سوسنگرد ـ بستان نرسيده به دهلاويه مي باشد.

 

دهلاويه

خط مقدم رزمندگان ستاد جنگ هاي نامنظم و محل مجروحيت دكتر مصطفي چمران كه منجر به شهادت اين سردار سرافراز اسلام گرديد.

شهيد چمران پس از باخبر شدن از شهادت ايرج رستمي فرمانده منطقه دهلاويه در تاريخ 30/2/60 براي معرفي فرمانده جديد صبح روز سي و يكم خرداد ماه 1360 عازم دهلاويه گرديد و پس از استقرار در پشت كانال دهلاويه (مكان فعلي يادمان) و بررسي وضعيت رزمندگان به وسيله گلوله خمپاره 60 دشمن به شدت مجروح گرديد كه ابتدا به بيمارستان شهيد چمران سوسنگرد و سپس به اهواز انتقال يافت اما در بين راه به ملكوت اعلي پيوست.

 

پل سابله

نقطه مقاومت زرهي عراق در عمليات طريق القدس كه منجر به درگيري شديد رزمندگان اسلام بايگانهاي زرهي عراق و منهدم شدن دهها دستگاه تانك و نفربر گرديد. تانك هاي منهدم شده دشمن متجاوز هم چنان در اطراف اين پل مشاهده مي شود .

 

بيمارستان صحرايي امام حسن (ع)

اين بيمارستان در شمال شرقي پل سابقه و بستان قرار دارد . بيمارستان امام حسن (ع) در سالهاي آخر جنگ تحميلي توسط سپاه طراحي و احداث گرديد و مجروحين مناطق فكه، چزابه. جزاير مجنون ، هور العظيم در اين بيمارستان مداوا و مورد عمل جراحي قرار مي گرفتند .

 

شهر بستان

دشمن با عبور از تنگه چزابه در تاريخ 4/7/59 اين شهر را به اشغال خود در آورد. ولي با حملات غافلگيرانه رزمندگان اسلام ، عراق مجبور به ترك بستان شده ليكن مجدداً در تاريخ 21/7/59 به اشغال عراق در آمد و تا عمليات طريق القدس در تصرّف نيروهاي عراق بود و در تاريخ 10/9/60 يعني روز سوم عمليات طريق القدس ، بستان براي هميشه به آغوش ميهن اسلامي بازگشت. پس از آزاد سازي بستان، مسجد جامع اين شهر محل تجمع رزمندگان اسلام و محل برگزاري دعاهاي عرفاني بود. اولين نانوايي صلواتي جبهه ها جنب مسجد جامع بستان توسط رزمندگان اسلام راه اندازي گرديد.

 

تنگه چزابه

با انجام عمليات طريق القدس و تصرف و آزادسازي مناطق بستان و تنگه چزابه و عقب راندن عراق تا آن طرف مرز كه با حماسه آفريني هاي رزمندگان اسلام و هدايت شجاعانه فرماندهان عزيز به ويژه شهيد رداني پور از فرماندهان لشكر 14 امام حسين (ع) همراه بود، ارتباط شمال به جنوب عراق از داخل ايران به طور كامل قطع گرديد.

دشمن براي باز پس گيري منطقه استراتژيك چزابه اقدام به پاتك هاي سنگين نمود كه با مقاومت سرسختانه رزمندگان اسلام مواجه  گرديد و در تاريخ 1/12/1360 اقدام به عمليات سنگيني كرد كه مدافعان تنگه چزابه يكي از بزرگترين حماسه هاي تاريخ دفاع مقدس به نام عمليات مولاي متقيان را آفريدند و ضمن وارد كردن تلفات سنگين به عراق اجازه هيچ گونه پيشروي به يگانهاي زرهي ، مكانيزه و پياده عراق كه از پشتيباني آتش سنگين توپخانه و حملات هوايي برخوردار بودند ، ندارند.

تنگه چزابه يكي از محورهاي اصلي تهاجم عراق در روزهاي اول جنگ تحميلي بود كه لشكر 9 زرهي عراق با عبور از اين محور به سمت بستان، سوسنگرد و حميديه پيشروي نمود.

جاده چزابه به دليل قرار گرفتن بين تپه هاي اصلي ميشداغ و آبگرفتگي هور العظيم كه امكان گسترش يگانها در اين منطقه وجود نداشته و محدود به جاده است به تنگه چزابه معروف است.

 

شهر هويزه

اين شهر پس از اشغال توسط ارتش متجاوز عراق با خاك يكسان گرديد و تنها آثار باقيمانده قدمگاه حضرت عباس (ع) و يك ساختمان در مقابل اين قدمگاه بود. پس از عمليات طريق القدس و آزاد سازي منطقه هويزه و ديگر مناطق و خارج شدن هويزه از آتش توپخانه دشمن كليه ساختمانهاي اين شهر توسط آستان قدس رضوي طراحي و احداث گرديد.

قدمگاه حضرت عباس (ع) بازسازي و محل زيارت و توسل رزمندگان اسلام گرديد.

منبع آب شهر كه به وسيله تركش ها سوراخ سوراخ شده در نزديكي قدمگاه و در كنار رودخانه و در كنار چند سكوي تانك منهدم شده عراق به نمايش در آمده است.

بخشي از آثار تخريب شده شهر هويزه در اطراف قدمگاه حضرت عباس (ع) مشاهده مي شود كه اطراف آن ديوار كشي شده است.

 

گلزار شهداي هويزه

اين گلزار در 35 كيلومتري جنوب سوسنگرد واقع شده كه كاروانهاي راهيان نور و بازديد كنندگان مي توانند از مسير سوسنگرد ـ هويزه و از مسير جاده اهواز ـ خرمشهر براي زيارت شهدا به اين منطقه عزيمت نمايند.

رزمندگان اسلام متشكل از تعدادي از دانشجويان مسلمان پيرو خط امام (ره) پاسداران و بسيجيان به فرماندهي شهيد بزرگوار سيد حسين علم الهدي براي ضربه وارد كردن به ارتش عراق و آزادسازي بخشي از ميهن اسلامي با همكاري و مشاركت ارتش جمهوري اسلامي ايران حمله غافلگيرانه اي در تاريخ 15/10/59 به مواضع عراق آغاز و تا نزديكي هاي پادگان حميديه پيشروي نمودند وليكن به دليل ناهماهنگي هاي به وجود آمده و خيانت بني صدر و عوامل وابسته به او، در منطقه گلزار شهدا در محاصره تانكها و نفربرهاي عراقي قرار گرفتند و پس از يك نبرد بي امان و نابرابر تن با تانك و خلق حماسه اي ظهر عاشورايي ضمن وارد كردن تلفات بسيار بر دشمن، همگي آنها به شهادت رسيدند .

پس از عمليات بيت المقدس و آزاد سازي اين مناطق پيكر 67 تن از شهداي اين عمليات شناسايي و در اين نقطه به خاك سپرده شدند و سالهاست كه ميعادگاه دلسوختگان و زيارتگاه مردم شهيد پرور ايران اسلامي شده است.

 

دْبِ حُردان

اين منطقه حد نهايي تجاوز عراق از محور نشوه ـ كوشك  ـ اهواز است كه در كيلومتر 5 فعلي جاده اهواز ـ خرمشهر واقع شده است. لشكر 5 مكانيزه عراق با عبور از مرز و رسيدن به جاده اهواز ـ خرمشهر خود را تا دب حردان رسانيد وليكن با مقاومت مردمي و نيروهاي مسلح مواجه و مجبور به عقب نشيني تا سيد طاهر گرديد.

ستون يادبودي همراه با تاريخچه اين حادثه و يك تانك غنيمتي عراق كه بر روي سكو قرار دارد حد نهايي تجاوز ارتش عراق را به بازديد كنندگان معرفي مي نمايد.

 

سيد طاهر

اين زيارتگاه در حاشيه كيلومتر 22 جاده اهواز ـ خرمشهر مي باشد.

لشكر 5 مكانيزه عراق پس از مقاومت رزمندگان اسلام در دب حردان، مجبور به عقب نشيني تا اين منطقه گرديد. خط پدافندي خود را در ضلع شرقي سيد طاهر و جاده اهواز برقرار نموده و رزمندگان اسلام هم براي جلوگيري از پيشروي دشمن خط مقدم خود را از يك كيلومتري سيد طاهر و شرق جاده اهواز به سمت رودخانه كارون تا نزديكي هاي پادگان حميد تشكيل دادند و تا عمليات بيت المقدس به عراق اجازه هيچ گونه تحركي در اين منطقه ندادند اين خط معروف به خط نورد بود. ضلع غربي جاده اهواز از منطقه دب حردان تا نزديكي هاي پادگان حميد به دليل رها كردن آب توسط رزمندگان اسلام و آب گرفتگي غير قابل نفوذ براي دشمن بود.

مرحله دوم عمليات بيت المقدس در ارديبهشت سال 1361 ، در اين منطقه آغاز شد و منجر به آزاد سازي سر تا سر غرب كارون تا مرز و از سيد طاهر در 22 كيلومتري اهواز تا خرمشهر گرديد.

دشمن متجاوز سر تا سر غرب كارون از خرمشهر تا 22 كيلومتري اهواز را به مدت 20 ماه به اشغال خود در آورده بود كه رزمندگان اسلام در عمليات بيت المقدس اين منطقه را كه 5038 كيلومتر مربع بود، از اشغال دشمن آزاد نمودند.